Kimi zaman kapıda duran, kimi zaman güvenilen, kimi zaman aşağılanan, kişidir Özel Güvenlik Görevlisi…
Peki, Özel Güvenlik nedir, kimdir, ne iş yapar? Veya tanımı nedir?
Gerçek ve tüzel kişilere ait yaşam hakkı, zilyetlik hakkı, işletme yönetimi hakları ve mülkiyet hakkı ile diğer hayat ve hürriyetlerin saldırıya uğramaması amacıyla kamu güvenliğini tamamlayıcı veya genel kolluk kuvvetlerine yardımcı olacak mahiyette verilen güvenlik ve koruma hizmetlerine Özel Güvenlik denir.
Aslında sözlükte tanımda olmayan o kadar çok tanımı var ki şu özel güvenlik mesleğinin… Canını, malını emanet ettiğindir, kapıda ilk karşılayandır, zorda kaldığında “Güvenlik!” diye seslendiğindir. Hatta ekonomik krizde küçülmeye gideceğinde tasarruf edilecek ilk meslek grubudur. “Ne yapıyor ki? Kapıda sabahtan akşama kadar bekliyor; akşamdan sabaha kadar da uyuyor”un mesleğidir. Bazen bir AVM girişinde aracının altını ayna ile kontrol edendir, bazen “Bak bakalım aracın altına, o ayna ile ne göreceksin?” ya da “Bak bak..? Belki bulursun?” hakaretine maruz kalandır o özel güvenlik görevlisi…
Sektörün geneli itibariyle çalıştığı yerin en düşük maaş alandır, özel güvenlik görevlisi…
Herkes temizlik görevlisi, gişe görevlisi falan olabilir ama Özel Güvenlik görevlisi olmak için bazı özel şartları taşımak lazımdır. Yani her isteyen Özel Güvenlik Görevlisi olamaz.
Özel Güvenlik görevlisi olmak için aranan şartları 5188 sayılı kanunun onuncu maddesi bakın nasıl sıralıyor:
a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak.
b) Silahsız olarak görev yapacaklar için en az sekiz yıllık ilköğretim veya ortaokul; silahlı olarak görev yapacaklar için en az lise veya dengi okul mezunu olmak.
c) 18 yaşını doldurmuş olmak.
d) Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş olsa bile;
1) Kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına mahkûm olmamak.
2) Affa uğramış olsa bile Devletin güvenliğine, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, özel hayata ve hayatın gizli alanına ve cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ile uyuşturucu veya uyarıcı madde suçları, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, kaçakçılık ve fuhuş suçlarından mahkûm olmamak.
3) Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, özel hayata ve hayatın gizli alanına, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ile uyuşturucu veya uyarıcı madde suçlarından dolayı hakkında devam etmekte olan bir soruşturma veya kovuşturma bulunmamak.
e) Görevin yapılmasına engel olabilecek vücut ve akıl hastalığı ile engelli bulunmamak. (1)
f) Özel güvenlik temel eğitimini başarıyla tamamlamış olmak.
h) Güvenlik soruşturması olumlu olmak.
Birçok formda anne-baba mesleği nedir? Sorusunda adı bile çıkmayan bir meslektir, Özel Güvenlik Görevlisi mesleği…
Özel güvenlik görevlisi olmak yasa ile belli şartlara bağlanmışken görevleri ne durumdadır ona bakalım: Özel Güvenlik personeline 5188 sayılı yasa ve yönetmeliğinde belirtilen görevler dışında başka bir hizmet verilemez ve yasada belirtilen hizmetler dışında güvenlik personelinin çalıştırılması cezaya tabidir. Ama sadece 5188 sayılı kanuna göre Özel güvenlik görevlisinin on ayrı çeşit görevi vardır. Bu on ayrı çeşit görev, çalışılan sektöre göre o kadar farklılık gösterir ki Özel Güvenliklerin ifa ettiği görev türü yüzleri bulur.
Kaldı ki işinden olmamak adına yasada belirtilen işler dışında çokuluslu firmalarda dahi özel güvenliklerin garson-vale-temizlikçi-araba yıkama gibi hizmetlerde çalıştırıldığı herkes tarafından bilinen bir sırdır.
Ülkemizde meslek grubu olmak yerine mesleği olup da “Alayım bir özel güvenlik kimliği, işimden atılırsam ya da çaresiz kalırsam girer çalışırım.” şeklinde düşünüp 260.000’e yakın çalışanın olduğu bilinen özel güvenlik sektörünün 1.450.000 özel güvenlik görevlisi olmaya hak kazanıp, kimliği olan bir hizmet dalıdır, özel güvenlik…
Bu, bir başka deyişle her bir çalışanın beş yedeği olup özel güvenlik şirketlerinin %12 personel eksiği ile çalışanı olan bir sektördür, özel güvenlik mesleği…
Bazen izin gününde, bazen vardiya arasında, bazen görev noktasında, bazen gece vardiyasından çıkıp eğitim alan garibanların işidir, özel güvenlik mesleği.
Değerli dostlar, her mesleğin kendine göre zorluğu veya rahatlığı vardır. Bu bazıları tarafından kabul edilmese de gerçektir. Ancak Özel Güvenlik mesleği hem çalıştığı yerin taşeron çalışanı olması hem üretime doğrudan katılmadan para alması sebebi ile kavramları zorlayıp en, en altta kalan meslektir. Oysaki o mesleği yapan arkadaşlar da en az çalıştığı yerin muhasebecisi, memuru, şoförü vb. kadar saygıyı ve parayı hak ediyordur. Bunu unutmayarak iç müşteri-dış müşteri saygısı eksik edilmemeli…
Bir gün denenmeli; devasa AVM’lerde, hastanelerde veya fabrikalarda özel güvenlik görevlisi olmasa ne olurdu?
Belki o an için hiçbir şey olmaz ama orada güvenliğin olmadığını öğrenen malum kesim nedeniyle orta ve uzun vadede o tesisten eser kalmayacağına garanti verebilirim. Şu anda çalışanı olduğumuz şirketin koruma hizmeti verdiği banka alacağı veya başka nedenlerle boşaltılmış tesislerde özel güvenliğe ilaveten takviye olarak bulundurduğumuz köpekler bile mütemadiyen hırsızlık veya kaçak girişlere müdahaleden usanmış durumdadır.
Özel Güvenlik Görevlilerine tesis giriş kapısında bekleyen bekçi gözüyle bakıp da küçümseyenlere sektörden birkaç örnek vermek istiyorum: Kocaeli’ndeki kamuya ait bir tesisimizde bir yıl içerisinde ikisi de gece olmak üzere iki kez yangın tehlikesi atlatıldı. Yangın henüz tutuşma evresinde nöbetçi Özel Güvenlik Görevlilerimizin müdahalesiyle başlamadan söndürüldü. Yine İstanbul’da büyük bir holdingimize ait oldukça büyük otomobil satış ve servis kompleksinde gece saat 04’te çıkan yangına güvenlik personeli derhal müdahale etti, -görev tanımlarında olmasa da- müşterilere ait tamir-bakım bekleyen araçları, satıştaki araçları dahi hemen yangın yerinden uzağa götürdüler, itfaiye gelene kadar yangını güvenlik personeli kontrol altına almıştı bile. Firma yetkililerinin hesaplarına göre güvenliklerin erken müdahalesi olmasa büyüyen yangın tesisin bir yıldan fazla zamandaki cirosunu dahi aşacak seviyede imiş.
Kaldı ki evinizin önünden kaç yıllık otomobilinizi bir şekilde çalan organize otomobil hırsızları acaba onlarca lüks aracın satış için beklediği bir showroomda sıfır kilometre araba bırakırlar mıydı?
Mülk-tesis sahibi olarak riskler bağlamında her tesis, kurum veya ticarethane sahibi sigorta yaptırmaktadır. Ancak, işin doğası gereği sigorta şirketleri olay olduktan (Hırsızlık olduktan, tesis yandıktan) sonra sadece maddi kayıplarınızı karşılar. Ama ticari itibar kaybı, müşteri kaybı, marka değeri kaybı gibi maddiyata endeksli soyut kayıplar vs yanınıza kalır. Oysa Özel Güvenlik personeli deyim yerindeyse CANLI SİGORTADIR ve olayı olmadan önce önler. Üstelik ticari itibarınız, marka değeriniz ve maddi kayıplarınız da olmaz. Erken ve doğru müdahale ile can kaybı da yaşanmaz.
İnsanın içi almaz bazen yapılanları değerli dostlar ama kabul edelim ki, her kim kendine yapılanları ağır bulursa; her ne olursa olsun karşısındakine veya kendinden meslek olarak ya da sıkça kullanın terimle segment farkı ile aşağıda olan kişiye ağır gelecek şeyler yapmamalı…
Bizler sektörleri yüceltmek için elimizden geleni yapıyoruz. Sizler de sektörünüz için elinizden geleni yapın… Sektörünüz şanı ile yücelsin… Senin için kimse birilerinin ne maskarası olsun, ne de “işsiz kalırsam geçerim” mesleği…
Özel güvenlik için konfederasyonlar, sendikalar, dernekler kuruldu. Başkanlık ve müdürlük kuruldu ama meslek olamadı.
Peki neden?
Sadece ücret mi meslek olamamak? Çok büyük bir etken de olsa bence hayır…
Ama öyle mi? Gel gör ki, maalesef öyle değil. Gerek günümüz şartları, gerek koşullar, gerekse siyasi durum…
Evet, bu durumda ne yapmalı?..
Seslenilmeli… Üzerinden birçok çalıştay yapılmasına rağmen neden değişmediği konusu daha gür sesle konuşulmalı… Ana konu ücret için ne yapılması gerektiği de gür sesle konuşulmalı…
Bir meslek düşünün çalıştayda; sektörün ana kolu Emniyet Genel Müdürlüğü, sektör temsilcileri (Firma ve kendi bünye temsilcileri) ve sendikalar… Çıkıp firma yetkilisi diyor ki “Değerli katılımcılar, Özel Güvenliğin meslek kabul edilmesi için özel güvenlik görevlilerinin alt maaş limiti kanunen getirilmeli…” Yani kısaca asgari ücretin en az ½ katı gibi… Bunu firma yetkilisi söylüyor, nerede sendika?
Demeden geçemiyor insan ve ekliyor; çekilin sektörün üstünden, kendi cebini doldurmak isteyenler. “Bu sektörün kanunlaşması daha 15 yıl oldu. Bir bakalım 100 yılı görsün” diyenler. Çekilin ki meslek sayılsın, insana saygı olsun. Kim az verirse ihalenin o şirkette kaldığı iş yerine; eğitimli, bilgili profesyonel bir meslek olsun. Kapıda güler yüzle karşılayan, içerde huzur sunan, uğurlarken mutlulukla gönderen Özel Güvelik Mesleği olsun.
Huzur olsun, huzur….
Savaş AYDIN